Gmina Skrwilno

  27 maja 1961 roku ekspedycja archeologiczna z Torunia pracująca pod kierunkiem Jadwigi Chudziakowej na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Skrwilnie dokonała niezwykłego odkrycia. W płytkim, około 50 centymetrowym wykopie znaleziono skarb. W jego skład wchodziły przedmioty ze złota, srebra oraz perły. Wyroby ze złota ważyły 2 kg, a przedmioty ze srebra około 5 kg .

Skarb stanowiły: 4 bransolety, 6 łańcuchów, w tym jeden kameryzowany, 2 fragmenty łańcuchów, z których jeden zdobiony jest emalią, 4 pierścienie, zawieszenie z syreną, 16 guzów do żupana trzech typów, z czego dwa zespoły kameryzowane, pas oraz 51 pereł stanowiących niegdyś być może naszyjnik. Wśród sreber stołowych wymienić można: augsburskie lavabo (misa z dzbanem - nalewką do umywania rąk), kufel, 2 pary świeczników nożyce do objaśniania świec oraz 12 łyżek. Biżuteria w większości wykonana była w Polsce, zaś naczynia w lokalnych ośrodkach złotniczych w Toruniu i Brodnicy. Skarb był celowo zapakowany do drewnianej skrzynki, po której został tylko skorodowany zamek. Świadczy o tym między innymi również sposób przechowywania świeczników - z tulejami do świec odkręconymi i schowanymi w podstawach.

   Właścicielem skarbu był Stanisław Piwo herbu Prawdzie,  podczaszy płocki (ok.  1649) oraz jego żona Zofia Magdalena, córka Jana Loki, herbu Rogala, starosty borzechowskiego. Członkowie rodziny Piwów mieszkający w Płockiem, Bełzkiem i ziemi dobrzyńskiej, sprawowali mniejsze urzędy ziemskie głównie na zachodnim Mazowszu. Identyfikację właścicieli precjozów umożliwiały herby Rogala i Prawdzie, inicjały umieszczone na niektórych przedmiotach zastawy stołowej oraz data 1617 wygrawerowana na misie z kompletu do mycia rąk.

   Fakt ukrycia ruchomości łączyć zapewne należy z wydarzeniami podczas szwedzkiego najazdu za panowania Jana Kazimierza. W sferze nie wyjaśnionych hipotez pozostać jednak musi pytanie o to, czy skrzynie celowo w tym miejscu zakopano, czy też została zagubiona podczas ucieczki?
Ten unikalny zespół renesansowej i maniery stycznej biżuterii oraz srebrnych naczyń i sprzętów stołowych mogą Państwo obecnie obejrzeć odwiedzając Muzeum Okręgowe w Toruniu przy Rynku Staromiejskim 1.